บุหรี่เถื่อนลามหนัก! สมาคมโชห่วยบุหรี่ไทย เตือนบุหรี่เถื่อนทะลักอาเซียน บ่อนทำลายเศรษฐกิจ-ความมั่นคงในภูมิภาค ดันไทยโชว์ภาวะผู้นำผ่านเวทีอาเซียน

สมาคมการค้ายาสูบไทยเตือนบุหรี่เถื่อนจากภูมิภาคอาเซียนกำลังทะลักเข้าไทย บ่อนทำลายนโยบายควบคุมยาสูบ ส่งผลกระทบต่อเศรษฐกิจและความมั่นคงในภูมิภาคนี้ พร้อมเสนอไทยใช้กลไกอาเซียนแก้ปัญหา

นางสาวธัญญศรัณ แสงทอง ผู้อำนวยการบริหาร สมาคมการค้ายาสูบไทย กล่าวว่า วันงดสูบบุหรี่โลกในวันที่ 31 พฤษภาคมของทุกปี หน่วยงานภาครัฐและภาคประชาสังคมจะออกมารณรงค์เพื่อลดการสูบบุหรี่ แต่การเติบโตของบุหรี่เถื่อนในประเทศไทย ซึ่งตอนนี้กินส่วนแบ่งการตลาดกว่า 1 ใน 4 ของบุหรี่ทั้งหมดในประเทศหรือกว่า 25% กำลังบั่นทอนการรณรงค์และมาตรการลดการสูบบุหรี่และปกป้องสุขภาพของประชาชนจากควันบุหรี่ การนำเข้าบุหรี่เถื่อนเหล่านี้เกิดจากการทุจริตและช่องโหว่ในกฎระเบียบ การบังคับใช้กฎหมายที่ไม่เข้มงวด ซึ่งสุดท้ายส่งผลกระทบที่เกิดขึ้นต่อเศรษฐกิจไทยทั้งในแง่การจัดเก็บภาษีและรายได้ร้านค้าที่ขายบุหรี่ถูกกฎหมายรวมกว่า 2.5 หมื่นล้านบาทต่อปี

นางสาวธัญญศรัณ กล่าวว่า บุหรี่เถื่อนที่ระบาดในประเทศมีทั้งรูปแบบลักลอบนำเข้าแบบไม่เสียภาษี และบุหรี่ปลอมซึ่งมีเครื่องหมายการค้าที่มีลักษณะเหมือนบุหรี่ถูกกฎหมายแทบทุกประการ แต่ผลิตในประเทศกัมพูชา ก่อนลักลอบนำมากระจายในประเทศไทยผ่านชายแดนจังหวัดสระแก้ว จันทบุรี ตราด สุรินทร์ มุกดาหาร นครพนม ทำให้ร้านค้าถูกหลอกขาย และเมื่อโดนสุ่มตรวจโดยกรมสรรพสามิตร้านค้าก็โดนค่าปรับนับหมื่นบาท ซ้ำเติมความเดือดร้อนในภาวะเศรษฐกิจฝืดเคืองเช่นนี้ สมาชิกหลายรายต้องหยุดขายบุหรี่เพื่อตัดปัญหาและไม่อยากเสียค่าธรรมเนียมต่อใบอนุญาต เพราะกำไรจากการขายบุหรี่ได้ไม่คุ้มเสีย ทำให้ปัจจุบันร้านค้ายาสูบที่มีใบอนุญาตจากสรรพสามิตอย่างถูกกฎหมายลดจำนวนลงเหลือ 4.5 แสนรายในปี 2567 จาก 5 แสนรายในปี 2566 หรือลดไปประมาณ 10%

นางสาวธัญญศรัณ ยังชี้ให้เห็นว่าบุหรี่เถื่อนเป็นปัจจัยสำคัญที่บ่อนทำลายนโยบายควบคุมยาสูบไทย บุหรี่เถื่อนเหล่านี้มักถูกลักลอบนำเข้าโดยไม่ต้องปฏิบัติตามกฎระเบียบของประเทศในด้านบรรจุภัณฑ์ ไม่มีภาพคำเตือน และมีรสชาติหลากหลาย รวมถึงราคาที่ถูกมาก อีกทั้งยังมีการโฆษณาสรรพคุณ กลิ่น สี ทำการตลาด เพื่อจูงใจผู้สูบบุหรี่ โดยเฉพาะอย่างยิ่งในกลุ่มผู้สูบหน้าใหม่ที่ถูกดึงดูดผ่านช่องทางการขายออนไลน์ที่ไม่สามารถควบคุมได้ ร้านค้าก็ไม่มีการเช็คอายุผู้ซื้อเลย เป็นอันตรายต่อเยาวชนด้วย

บุหรี่เถื่อนในประเทศไทยกลายเป็นปัญหาที่ยากเกินกว่าการบังคับใช้กฎหมายในประเทศเพียงอย่างเดียว เพราะกฎหมายยังมีช่องโหว่ และการผลิตบุหรี่และลักลอบนำเข้าในประเทศเพื่อนบ้านเช่น เวียดนาม กัมพูชา อินโดนีเซีย มาขายในจังหวัดชายแดนภาคใต้ เช่น สงขลา สตูล พัทลุง ภูเก็ต นราธิวาส นครศรีธรรมราช กระบี่ ทำให้เศรษฐกิจของประเทศเหล่านี้เติบโตจากการส่งออกสินค้าผิดกฎหมาย ขณะที่ประเทศไทยซึ่งเป็นทั้งประเทศทางผ่านและปลายทางของสินค้าบุหรี่เถื่อน ต้องสูญเสียรายได้ภาษี รัฐต้องแบกรับภาระทุ่มงบประมาณและกำลังพลในการปราบปรามตามนโยบาย Zero Tolerance ของรัฐมนตรีช่วยว่าการกระทรวงการคลังนายเผ่าภูมิ โรจนสกุล

จากที่ได้พูดคุยกับร้านค้าสมาชิกของเรา ได้รับข้อมูลมาว่าผู้สูบบุหรี่ซื้อบุหรี่หนีภาษีหรือบุหรี่เถื่อนเพราะมีราคาถูกกว่า และซื้อขายสะดวกสบาย ส่งถึงบ้านได้ แม้จะกังวลว่าอาจมีส่วนประกอบที่เป็นอันตรายมากกว่า รวมถึงมีการใช้ใบยาหรือกระดาษมวนที่ไม่ได้คุณภาพ ทำให้เวลาสูบรับรู้ได้ว่าระคายคอและมีรสชาติแปลกๆ นอกจากนี้ที่ประเทศแคนาดา ยังเคยได้ทำการศึกษาสารเคมีในของกลางบุหรี่ปลอมและพบสารแคดเมียมสูงกว่า 5 เท่า สารตะกั่ว 6 เท่า มีทาร์มากขึ้น 160% และมีคาร์บอนมอนออกไซด์มากขึ้นถึง 133% ซึ่งเป็นอันตรายมาก แม้ในไทยยังไม่เคยมีการตรวจสอบสารเคมีในของกลาง แต่บุหรี่ที่ไม่ทราบที่มาที่ไป ก็ยากที่จะตรวจสอบรับรองคุณภาพ และอาจเป็นอันตรายต่อสุขภาพมากขึ้น

นางสาวธัญญศรัณ ยังได้เรียกร้องให้รัฐบาลไทยยกระดับการปราบปรามบุหรี่เถื่อน โดยเป็นผู้นำในการสร้างความร่วมมือระหว่างประเทศกับเพื่อนบ้านในอาเซียน เน้นการบังคับใช้กฎหมายกับสินค้าส่งออกให้ตรงกับแนวทางปฏิบัติว่าด้วยกฎหมายของประเทศปลายทาง โดยเฉพาะสินค้าบุหรี่ที่มาจากเวียดนาม อินโดนีเซียและกัมพูชา เพื่อปิดช่องโหว่ด้านการส่งออกและนำเข้า และส่งเสริมการพัฒนาทางเศรษฐกิจร่วมกันในภูมิภาคอาเซียนอย่างยั่งยืน และหวังว่าการประชุมอธิบดีกรมศุลกากรอาเซียน และการประชุมเจ้าหน้าที่อาวุโสตลอดจนผู้นำอาเซียนในปีนี้จะมีการหยิบยกปัญหานี้ขึ้นหารือเพื่อแสดงความเป็นผู้นำของไทยในเวทีระหว่างประเทศ